Trả lời:

 

Về quản lý đất đai:

1. Một số nguyên nhân:

Thực hiện Luật Đất đai và các Văn bản của Trung ương hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, UBND Thành phố đã ban hành nhiều văn bản quy định, chỉ đạo về công tác quản lý Nhà nước đối với đất nông nghiệp và đất công (gồm đất nông nghiệp giao cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng và đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích do UBND các phường, xã, thị trấn quản lý, đất bãi bồi ven sông, đất chưa sử dụng). Đến nay, công tác quản lý, sử dụng đất nông nghiệp và đất công của Thành phố đã chuyển biến tích cực, bước đầu có nề nếp, đúng pháp luật. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp đã được nâng cao, người nông dân đã gắn kết chặt chẽ với đất nông nghiệp, tạo điều kiện ổn định sản xuất, trật tự nông thôn, góp phần quan trọng phát triển kinh tế-xã hội Thủ đô.

 

Tuy nhiên, do quá trình đô thị hoá, sự biến động nhanh về dân cư đô thị đã làm tăng nhu cầu về đất phi nông nghiệp (đất xây dựng nhà ở, nhà xưởng, nghĩa trang, nghĩa địa…), dẫn đến việc quản lý, sử dụng có diễn biễn phức tạp. Việc lấn, chiếm, mua bán, chuyển đổi mục đích sử dụng đất công, đất nông nghiệp trái pháp luật dưới nhiều hình thức, diễn ra trên nhiều địa bàn, nhất là tại các vùng ven đô, khu vực được quy hoạch phát triển đô thị, phát triển công nghiệp. Nhiều trường hợp vi phạm chưa được chính quyền phường, xã, thị trấn và quận, huyện, thị xã ngăn chặn kịp thời, kiểm tra và xử lý triệt để theo quy định của pháp luật gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước về đất đai, về quy hoạch phát triển đô thị, ảnh hưởng đến sản xuất, gây bức xúc trong xã hội.

 

Các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất nông nghiệp công ích, đất công và đất bãi bồi ven sông chủ yếu là tình trạng: Giao, cho thuê đất không đúng trình tự, thủ tục quy định, không tổ chức đấu giá để giao thầu sử dụng đất nông nghiệp công ích; Sử dụng đất không đúng mục đích được giao; Lấn, chiếm đất để xây dựng công trình trái phép; Xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp; Chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với đất không được chuyển nhượng. Các vi phạm trong quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất công tại các quận, huyện, thị xã phần lớn đều có tính phức tạp, kéo dài, khó xử lý.

 

2. Trách nhiệm:

Để tăng cường quản lý Nhà nước đối với đất nông nghiệp, đất công theo đúng mục đích, quy hoạch được phê duyệt, ngăn chặn kịp thời và xử lý theo quy định của pháp luật các hành vi lấn, chiếm, mua bán, huỷ hoại, chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp, đất công trái phép. UBND Thành phố đã ban hành các Chỉ thị, Kế hoạch và văn bản chỉ đạo:

 

- Chỉ thị số 11/CT-UBND ngày 14/5/2013 về tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố Hà Nội, tăng cường công tác kiểm tra, xử lý kịp thời triệt để các trường hợp vi phạm trật tự xây dựng không để xảy ra hành vi xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp, đất công.

- Chỉ thị số 01/CT-UBND ngày 02/01/2014 về năm trật tự và văn minh đô thị; Kế hoạch số 09/KH-BCĐ ngày 12/01/2016 của Ban chỉ đạo Năm trật tự và văn minh đô thị. 

- Chỉ thị số 04/CT-UBND ngày 14/01/2014 về tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với đất nông nghiệp, đất công trên địa bàn Thành phố.

- Kế hoạch số 143/KH-UBND ngày 27/7/2016 về việc thực hiện Chỉ thị số 08-CT/TU ngày 26/5/2016 của Thành uỷ Hà Nội về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác đảm bảo trật tự và văn minh đô thị trên địa bàn Thủ đô;…

- Văn bản số 5092/UBND-DDT ngày 30/8/2016 về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với đát nông nghiệp, đất công ích trên địa bàn Thành phố;…

 

Sở Tài nguyên và Môi trường đã có các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ, xây dựng đề cương, biểu mẫu, đôn đốc UBND các quận, huyện, thị xã chỉ đạo UBND các phường, xã, thị trấn triển khai thực hiện phân loại, tổng hợp, báo cáo hiện trạng quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất công trên địa bàn theo Chỉ thị số 04/CT-UBND ngày 14/01/2014 của UBND Thành phố. Các quận, huyện, thị xã đều đã xây dựng Kế hoạch thực hiện Chỉ thị 04 và tổ chức quán triệt nội dung Chỉ thị 04 đến các phường, xã, thị trấn đồng thời xây dựng nội dung tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông của quận, huyện và thị xã; Chỉ đạo thành lập các Đoàn Thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất công (gồm nông nghiệp công ích, đất công do UBND cấp xã quản lý và đất bãi bồi ven sông). Kết quả bước đầu đã xử lý được một số các vi phạm, ngăn chặn các vi phạm phát sinh, nâng cao hiệu lực và hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về đất đai. 

 

Về kiểm tra, xử lý các vi phạm trên địa bàn Đông Anh, Nam Từ Liêm, Thanh Trì, Thanh Xuân, Mỹ Đức:

 

- Tại huyện Đông Anh: Ngày 11/7/2016, Sở Tài nguyên và Môi trường có Kết luận số 1322/KL-STNMT về việc kiểm tra công tác quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất nông nghiệp công ích, đất công, kết quả xử lý vi phạm tại các xã, thị trấn thuộc huyện Đông Anh. Trong đó: tổng các trường hợp vi phạm trên đất nông nghiệp, đất công và đất bãi bồi ven sông là: 235 trường hợp với tổng diện tích 21,45 ha. UBND các xã đã xử phạt vi phạm hành chính 411.500.000 đồng và xử lý khắc phục (khôi phục lại hiện trạng ban đầu) đối với 49 trường hợp vi phạm với tổng diện tích 3,72ha; còn tồn 186 trường hợp vi phạm với tổng diện tích 17,73ha chưa được xử lý khắc phục, khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất. Hiện UBND Thành phố tiếp tục chỉ đạo UBND huyện Đông Anh, Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, xử lý các vi phạm trên địa bàn Huyện.

- Tại huyện Mỹ Đức: Tổng số các trường hợp vi phạm trong việc quản lý, sử dụng đất công, đất nông nghiệp, đất công ích và đất bãi bồi ven sông: 237 trường hợp (Trong đó 148 trường hợp lấn chiếm với tổng diện tích 2,4138 ha; 80 trường hợp tự chuyển đổi mục đích sử dụng với tổng diện tích 7,975 ha; 09 trường hợp vi phạm khác với tổng diện tích 0,9808 ha). UBND huyện Mỹ Đức đang chỉ đạo Thanh tra huyện, phòng Tài nguyên và Môi trường và UBND các xã, thị trấn rà soát các trường hợp vi phạm để phân loại xử lý theo quy định.

- Tại quận Nam Từ Liêm: Các vi phạm cũ tồn tại từ nhiều năm về trước (vi phạm trước ngày 01/04/2014): Đã xử lý được 149 trường hợp vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tồn tại từ nhiều năm trước với tổng diện tích đất vi phạm khoảng 45.313 m2, trong đó: 46 trường hợp lấn chiếm đất công với diện tích khoảng 2.859m2; 104 trường hợp sử dụng đất sai mục đích với diện tích khoảng 42.454 m2

Các vi phạm phát sinh từ ngày 01/01/2015 đến nay: Đã xử lý được 195 trường hợp vi phạm với tổng diện tích khoảng 22.146m2, trong đó: 89 trường hợp vi phạm lấn chiếm đất công với diện tích khoảng 3.869m2; 88 trường hợp vi phạm sử dụng đất sai mục đích với diện tích khoảng 18.277m2. Đã xử lý 5 trường hợp theo quy trình thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai với diện tích thu hồi 3684,4m2, giao UBND phường quản lý.

- Tại huyện Thanh Trì: Tổng số các trường hợp vi phạm trên đất nông nghiệp, đất công, đất chưa sử dụng: 685 trường hợp với tổng diện tích 7,798 ha (Các trường hợp này đã khắc phục các vi phạm); xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 127,060,000 đồng; 09 trường hợp vi phạm mới phát sinh, UBND các xã, thị trấn đang lập hồ sơ để xử lý theo quy định.

- Tại quận Thanh Xuân: Trong đó năm 2016, theo phản ánh của báo chí về các trường hợp xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp tại khu vực ngõ 207 và 271 Bùi Xương Trạch, UBND quận đã chỉ đạo UBND phường Khương Đình, Đội TTXD tổ chức xử lý, cưỡng chế phá dỡ 45 trường hợp vơí tổng diện tích 0,2 ha; trong đó, có 3 công trình đã xây dựng cột và xây tường; dỡ bỏ 50 m2 rào tôn; còn lại là các móng nhà. Theo Báo cáo số 69/BC-UBND ngày 16/6/2014 và Văn bản số 463/UBND-TNMT ngày 25/4/2016 thì UBND quận Thanh Xuân chưa phát hiện, xử lý trường hợp vi phạm, lấn chiếm đất công, đất nông nghiệp.

Sở Tài nguyên và Môi trường đã triển khai các Đoàn kiểm tra công tác quản lý nhà nước đối với đất nông nghiệp, đất nông nghiệp công ích, đất công, đất bãi bồi ven sông tại các xã phường thị trấn thuộc 08 quận, huyện, thị xã. Đối với các quận, huyện, thị xã còn lại, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục tổ chức thanh tra, kiểm tra, đôn đốc; đồng thời tiến hành giám sát việc khắc phục, xử lý các vi phạm tại các quận, huyện, thị xã đã có kết quả thanh tra, kiểm tra.

 

3. Giải pháp khắc phục trong thời gian tới:

- Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 04/CT-UBND ngày 14/01/2014 của UBND Thành phố về đẩy mạnh công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ gia đình, tổ chức, cá nhân theo quy định; hoàn thành cơ bản trong năm 2017 làm cơ sở cho công tác quản lý sử dụng đất ngay từ cơ sở xã, phường, thị trấn được chặt chẽ, hạn chế xảy ra các vi phạm.

- Tiếp tục xây dựng kế hoạch và tổ chức thanh tra, kiểm tra công tác quản lý, sử dụng đất nông nghiệp, đất nông nghiệp công ích, đất công, đất bãi bồi ven sông đối với từng phường, xã, thị trấn; Kết luận và có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật. Yêu cầu Chủ tịch UBND phường, xã, thị trấn phải kiên quyết, kịp thời xử lý các trường hợp vi phạm (đặc biệt là các trường hợp tự chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng trái phép) theo đúng thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật ngay từ khi các vi phạm đó xảy ra; lập hồ sơ các trường hợp vi phạm vượt thẩm quyền, báo cáo UBND cấp huyện xử lý theo quy định của pháp luật. 

- UBND các quận, huyện, thị xã chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các UBND các phường, xã, thị trấn lập hồ sơ quản lý đất nông nghiệp, đất công, đất bãi bồi ven sông; Quá trình thực hiện nếu có vướng mắc phải kịp thời tổng hợp báo cáo Sở Tài nguyên và Môi trường để được hướng dẫn. Lập phương án xử lý các vi phạm đã được tổng hợp báo cáo theo quy định của Luật Đất đai năm 2013. 

- Đối với các diện tích vi phạm nhưng hiện trạng sử dụng phù hợp với quy hoạch sử dụng đất phải tổng hợp, báo cáo đề xuất UBND Thành phố xem xét cho phép tiếp tục sử dụng và hoàn thiện hồ sơ xin giao đất, cho thuê đất, cấp Giấy chứng nhận và thu nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.